Toxoplasmosis

Toxoplasmosis gondii (Toxo)

          โรคเอดส์จะมีภูมิคุ้มกันต่ำทำให้เกิดการติดเชื้อ Toxoplasmosis gondii เป็นปาราสิตชนิดหนึ่ง ซึ่งเกิดในแมวและสัตว์เลือดอุ่นอื่นๆ เชื้อนี้จะเจริญในผนังลำไส้ของลำไส้เล็ก ไข่จะออกมากับอุจาระ คนได้เชื้อนี้อย่างไรไม่ทราบ ทางเข้ามายังคนอาจจะเข้าได้โดยทางหายใจ จากคนที่มีเชื้อหรือจากการกินอาหารที่ไม่สุก ผู้ป่วย HIV มักจะติดเชื้อชนิดนี้โดยเฉพาะที่สมอง

การติดเชื้อโรคนี้

วิธีการติดเชื้อนี้มีสองวิธีคือ

• จากการที่เคยติดเชื้อโรคนี้มาก่อน เมื่อร่างกายอ่อนแอลง จึงเกิดการติดเชื้อโรคนี้reactivation of latent tissue cysts โดยพบอัตราการติดเชื้อนี้ได้ตั้งแต่ร้อยละ 15-30%แล้วแต่พื้นที่
• ผู้ที่มีภูมิต้านทานลดลงและติดเชื้อนี้จะทำให้เกิดสมองอักเสบ

         เชื้อนี้จะไม่พบในผู้ที่มี CD4>200 Cell/mm สำหรับผู้ที่มี CD,50 Cell/mm จะเสี่ยงต่อการติดเชื้อมาก

อาการของโรค

         ผู้ป่วยจะมีอาการของสมองอักเสบ มีการเปลี่ยนแปลงของความรู้สึก ซึมลง อ่อนแรงแขนหรือขาข้างใดข้างหนึ่ง ปวดศีรษะ ชัก และหมดสติ คลื่นไส้

การวินิจฉัย

         ควรตรวจหาภูมิคุ้มกันต่อเชื้อ anti-toxoplasma IgG antibodies หากผลภูมิให้ผลบวกและการตรวจ MRI scan มีรอยโรคที่สมองก็ให้การวินิจฉัยได้ อาจจะต้องเพาะเชื้อจากน้ำไขสันหลัง การวินิจฉัยที่บอกได้แน่นอนคือการน้ำเชื้อเนื้อสมองมาตรวจทางกล้องซึ่งพบตัวเชื้อ

การรักษา

         ต้องใช้ยาร่วมกันหลายชนิดโดยใช้  Pyrimethamine+ sulfadiazine + leucovorin นอจากนั้นอาจจะใช้ Pyrimethamine ร่วมกับยาชนิดใดชนิดหนึ่งดังต่อไปนี้

• Clindamycin.
• Sulfadiazine & Clindamycin (CT).
• Azithromycin (CT) (EA).
• Sulfadiazine & rIFN Gamma (CTP).
• Atovaquone (CT). Folinic acid supplement should be used.

การป้องกันการรับเชื้อ

• ไม่ควรรับประทานเนื้อดิบหรือไม่สุขที่ทำจาก แกะ หมู วัว เนื้อควรทำให้สุขที่อุณหภูมิที่ 165-170 F หรือจนกระทั้งไม่พบเนื้อแดงๆ เนื้อที่แช่แข็งหรือรมควันจะปลอดภัยจากเชื้อนี้
• ให้ล้างมือทุกครั้งที่สัมผัสเนื้อดิบ
• ให้คนที่ไม่ติดเชื้อเปลี่ยนกระบะอาหาร
• หากเลี้ยงแมวควรมีที่ให้แมวขับถ่ายและเปลี่ยนทุกวันและล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่ ถ้าหากต้องทำเองต้องสวมถุงมือทุกครั้ง
• ให้เลี้ยงสัตว์ด้วยอาหารสำเร็จรูปหรืออาหารที่ทำให้สุก
• ห้ามให้อาหารดิบๆแก่แมว
• หากจะซื้อแมวต้องอายุมากกว่า 1 ปีและสุขภาพแข็งแรง
• ห้ามแมวเข้าห้องครัว
• ล้างผักสดให้สะอาดก่อนรับประทาน

การป้องกันการติดเชื้อปฐมภูมิ

         จะให้ยาเพื่อป้องกันการติดเชื้อเมื่อ

• การตรวจภูมิต่อ Toxo antibodies และเซลล์ CD4 น้อยกว่า100 or 20%ควรได้รับยาป้องกัน
• ยาที่ป้องกันการติดเชื้อคือ trimethoprim- Sulfadiazine 
• Dapsone:100mg สัปดาห์ละสองครั้งร่วมกับ pyrimethamine
• เมื่อผู้ป่วยได้รับยาต้านไวรัสเอดส์และมีเซลล์ CD4 มากกว่า200 เป็นเวลามากกว่า 3 เดือน

การป้องกันการติดเชื้อทุติยภูมิ

         เมื่อผู้ที่ติดเชื้อ HIV เป็นโรคนี้ควรได้ยาป้องกันตลอดชีวิต ยาที่นิยมใช้ได้ผลดีคือ pyrimethamine ร่วมกับ sulfadiazineและ leukoverin

การป้องกันการรับเชื้อ

• ไม่ควรรับประทานเนื้อดิบหรือไม่สุขที่ทำจาก แกะ หมู วัว เนื้อควรทำให้สุขที่อุณหภูมิที่ 165-170ํ หรือจนกระทั้งไม่พบเนื้อแดงๆ เนื้อที่แช่แข็งหรือรมควันจะปลอดภัยจากเชื้อนี้
• ให้ล้างมือทุกครั้งที่สัมผัสเนื้อดิบ
• ให้คนที่ไม่ติดเชื้อเปลี่ยนกระบะอาหาร
• หากเลี้ยงแมวควรมีที่ให้แมวขับถ่ายและเปลี่ยนทุกวันและล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่ ถ้าหากต้องทำเองต้องสวมถุงมือทุกครั้ง
• ให้เลี้ยงสัตว์ด้วยอาหารสำเร็จรูปหรืออาหารที่ทำให้สุก
• ห้ามให้อาหารดิบๆแก่แมว
• หากจะซื้อแมวต้องอายุมากกว่า 1 ปีและสุขภาพแข็งแรง
• ห้ามแมวเข้าห้องครัว
• ล้างผักสดให้สะอาดก่อนรับประทาน

การติดเชื้อ Toxoplasmosis gondii ในคนท้อง

         ผู้ที่ติดเชื้อโรคเอดส์และตั้งครรภ์ควรจะได้รับการตรวจภูมิต่อเชื้อ Toxoplasmosis gondii หากให้ผลบวกต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อพิจารณาให้ยาเด็กที่เกิดมาจะต้องประเมินว่าติดเชื้อนี้ในขณะตั้งครรภ์หรือไม่